«L’ultima guerra che ha cantato è stata la Civile di Spagna. Ma il reimbarco americano dal Vietnam è muto; le guerre balcaniche di fine secolo sono mute». Così Guido Ceronetti, che prende un granchio clamoroso, non solo per il Vietnam (un migliaio di pezzi, proprio a favore del reimbarco), ma soprattutto per le guerre balcaniche, che hanno “cantato” eccome, tanto da far venire il sospetto che se non ci fossero state tutte quelle canzoni forse non sarebbero nemmeno scoppiate (si fa per dire…).
Ogni gruppo etnico di quelle parti ha infatti forgiato i propri inni bellici attingendo dal peggio della musica tradizionale e contemporanea: esiste un repertorio sconfinato che va dall’hard rock al turbofolk, dal rap ai canti con la gusle, dal nashid al reggae.
Negli ultimi anni su Youtube c’è stata una vera e propria invasione di questi pezzi: per esempio, una canzonetta del 1992 che celebra le gesta di Radovan Karadžić ai tempi della Republika Srpska si è meritata addirittura un posto d’onore su Know Your Meme. Ne è nato anche un dibattito infinito su chi siano il cantante sdentato e il soldato con la fisarmonica: quest’ultimo a quanto pare sarebbe Novislav Đajić, un criminale di guerra (o “eroe del popolo serbo”, a seconda delle preferenze) che sta scontando la sua condanna in Germania. Ora internet lo conosce come Dat Face Soldier e la sua espressione ha ispirato decine di video.
La canzone di guerra balcanica è ormai a tutti gli effetti un genere a se stante e non va sottovalutata neppure da un punto di vista storico-culturale, dato che periodicamente, al di là dei meme, ispira persino pregevoli trattati di antropologia, come ad esempio Prevarena povijest (1998) dello studioso croato Ivo Žanić, anch’egli appassionato di certe musichine (qui sotto un esempio dalla versione inglese):
Perciò ho tentato di mettere assieme una breve antologia dei pezzi più rappresentativi della canzone serba negli “anni difficili”, con traslitterazione e traduzione, sperando che per i lettori la documentazione risulti esaustiva.
Од Бихаћа до Петровца села
[Od Bihaća do Petrovtsa sela]
(Da Bihac al villaggio di Petrovca)
Cрпска земља нападнута цела
[Srpska zemlja napadnuta tsela]
(Tutta la patria serba è sotto attacco)
ref:
Караџићу води Србе своје
[Karadžiću vodi Srbe svoje]
(Karadžić guida i tuoi serbi)
нек се види, никог се не боје
[nek se vidi, nikog se ne boje]
(fai vedere che non temono nessuno)
Ојта виде Хрватске усташе
[Ojta vide Hrvatske ustaše]
(Ma insorgono gli ustascia croati)
не дирајте ни огњиште наше
[ne dirajte ni ognjište naše]
(non toccate la nostra terra)
*
Из Крајине кренули су Вуци,
[Iz Krajine krenuli su Vutsi,]
(Dalla Krajina stanno arrivando i lupi)
чувајте се Усташе и Турци
[čuvajte se Ustaše i Turtsi]
(attenti a voi ustascia e turchi)
*
У одбрани свога српског рода,
[U odbrani svoga srpskog roda,]
(In difesa del popolo serbo,)
боримо се, драга нам слобода
[borimo se, draga nam sloboda]
(combattiamo per la nostra amata libertà)
§
Јао јадна Босно суверена
[Jao jadna Bosno suverena]
(Oh povera Bosnia indipendente)
Због Алије поста разорена
[Zbog Alije posta razorena]
(per colpa di Alija sei distrutta)
Што прогласи Босну суверену
[Što proglasi Bosnu suverenu]
(Dato che hai dichiarato l’indipendenza)
Не имао главу на рамену
[Ne imao glavu na ramenu]
(non avrai più una testa sulle spalle)
ref:
Дошло вријеме да се Срби свете
[Došlo vrijeme da se Srbi svete]
(È tempo per la vendetta serba)
Све џамије у облаке лете
[Sve džamije u oblake lete]
(tutte le moschee salteranno in aria)
Нема Анте Азема и Тите
[Nema Ante Azema i Tite]
(Non ci sono più Ante, Azem o Tito)
Да те опет од Србина штите
[Da te opet od Srbina štite]
(a proteggerti ancora dai serbi)
*
Џаба Босни рамазанског поста
[Džaba Bosni ramazanskog posta]
(È inutile digiunare per il ramadan)
не спасе те ни Алах ни Госпа
[ne spase te ni Alakh ni Gospa]
(non ti salveranno Allah o la Madonna)
Јер Србина нема нигдје равна
[Jer Srbina nema nigdje ravna]
(nessuno è forte come i serbi)
Срби иеће ничијега јарма
[Srbi ieće ničijega jarma]
(I serbi non saranno mai soggiogati)
*
Нећес Аљо проћи као прије
[Nećes Aljo proći kao prije]
(Alija, non ti salverai come al solito)
На штапу ћеш носити димије
[Na štapu ćeš nositi dimije]
(metterai i tuoi dimije [pantaloni turchi] su un bastone)
Твоја пропаст већ је на видику
[Tvoja propast već je na vidiku]
(La tua rovina è prossima)
Кад ти ћерка учи политику
[Kad ti ćerka uči politiku]
(se la tua figlioletta [sic] si metterà a fare politica)
§
Да ли је то истина или се само шалиш
[Da li je to istina ili se samo šališ]
(Sta accadendo sul serio oppure è solo uno scherzo)
Na Балкану хоћеш ватру да запалиш
[Na Balkanu hoćes vatru da zapališ]
(Volete accendere un fuoco nei Balcani)
ref:
Пријатељу стари из прошлога рата
[Prijatelju stari iz prošloga rata]
(Vecchi amici della guerra passata)
Ставићеш и себи омчу око врата
[Stavićes i sebi omču oko vrata]
(Vi state mettendo il cappio al collo)
Са Србима не смије инат да се тера
[Sa Srbima ne smije inat da se tera]
(Non attaccate i coraggiosi serbi)
Изгубићеш јато црни бомбардера
[Izgubićeš jato tsrni bombardera]
(o distruggeremo stormi di bombardieri neri)
*
Храбра је и лијепа моја земља мала
[Hrabra je i lijepa moja zemlja mala]
(Coraggiosa e bella è la mia piccola patria)
Вијековима понос ником није дала
[Vijekovima ponos nikom nije dala]
(per secoli non ha mai perso il suo orgoglio)
*
То што мислиш другоме пожели и себи
[To što misliš drugome poželi i sebi]
(Augurate agli altri quello che augurate a voi stessi:)
Да те клетва судбине никад стигла не би
[Da te kletva sudbine nikad stigla ne bi]
(di non imbattervi mai nel vostro destino già segnato)
§
У Босанској Крајини подно Козаре
[U Bosanskoj Krajini podno Kozare]
(Nella Krajina bosniaca, ai piedi del Kozara)
подиго се Cрпски народ брани домове
[podigo se Srpski narod brani domove]
(Il popolo serbo insorge per difendere le proprie case)
*
ref:
Чујте бандо исламска – муџахедини
[Čujte bando islamska – mudžakhedini]
(Ascoltate bande islamiche – “mujahedin”)
стићи ће вас наша рука и у Анкари
[stići će vas naša ruka i u Ankari]
(La nostra mano vi raggiungerà fino ad Ankara)
*
Гинућемо за слободу сви до једног ми
[Ghinućemo za slobodu svi do jednog mi]
(Ognuno di noi vuol morire per la libertà)
никад наши синови неће бити робови
[nikad naši sinovi neće biti robovi]
(I nostri figli non saranno mai schiavi)
*
Из њемачки престонице швабе нама прете
[Iz njemački prestonitse švabe nama prete]
(Dalla capitale tedesca i crucchi ci minacciano)
Крајишници поручују – дођите ако смете
[Krajišnitsi poručuju – doćite ako smete]
(Gli uomini della Krajina rispondono – provate a raggiungerci)
*
Еј господо из Европе и из целог свијета
[Ej gospodo iz Evrope i iz tselog svijeta]
(Ehi signori dell’Europa e del mondo intero)
зашто вама Српски народ зa толико смета?
[zašto vama Srpski narod za toliko smeta?]
(Perché il popolo serbo vi dà così fastidio?)
§
Деца су чекали
[Detsa su čekali]
(I bambini stavano aspettando)
па зараде
[pa zarade]
(il ritorno)
пролећних птица
[prolećnih ptitsa]
(degli uccelli primaverili)
југу но смиера
[jugu no smiera]
(dal Sud)
А никада нису
[A nikada nisu]
(Ma non sono mai stati)
стил влада схвате
[stil vlada shvate]
(in grado di capire)
зашто доће са севера
[zašto doće sa severa]
(cosa stava arrivando dal Nord)
*
ref:
Бомбе у снове
[Bombe u snove]
(Bombe sui sogni)
нада и деца
[nada i detsa]
(sulle speranze e sui bambini)
и деца су заувек остала деца
[i detsa su zauvek ostala detsa]
(e i bambini restano per sempre bambini)
*
мртав су купатиу u води Сава
[mrtav su kupatiu u vodi Sava]
(I morti facevano il bagno nella Sava)
Дечје игра почео и престале
[Dečje igra počeo i prestale]
(giochi di bambini appena iniziati e già finiti)
А једне су очи
[A jedne su oči]
(Gli occhi di qualcuno)
почео плакале
[počeo plakale]
(iniziano a piangere)
очински над њима се плакале
[očinski nad njima se plakale]
(sono gli occhi di un padre che piangono)
Articoli correlati:
