Στο τραπέζι που τα πίνω
[Sto trapézi pu ta píno]
(Sul tavolo dove sto bevendo)
λείπει το ποτήρι σου,
[lípi to potíri su]
(Manca il tuo bicchiere)
λείπουν τα γλυκά σου λόγια
[lípun ta glyká su lóghia]
(Mi mancano le dolci parole)
που άκουγα απ’ τα χείλη σου.
[pu ákouga ap’ ta khíli su]
(Che sentivo dalle tue labbra)
Η θύμησή σου τη νύχτα αυτή
[I thýmisí su ti nýkhta aftí]
(Il tuo ricordo questa notte)
μες στην καρδιά μου είναι καρφί.
[mes stin kardiá mu íne karfí]
(è un chiodo nel mio cuore)
Όπου ρίξω τη ματιά μου
[Ópu ríxo ti matiá mu]
(Ovunque io posi il mio sguardo)
βλέπω την σφραγίδα σου,
[vlépo tin sfraghída su]
(Non vedo che la tua immagine)
κι αν ματώνει η καρδιά μου,
[ki an matóni i kardiá mu]
(E se il cuore mi sanguigna)
ζω με την ελπίδα σου.
[zo me tin elpída sou]
(Vivo con la speranza di te)
Η θύμησή σου τη νύχτα αυτή
[I thýmisí su ti nýkhta aftí]
(Il tuo ricordo questa notte)
μες στην καρδιά μου είναι καρφί.
[mes stin kardiá mu íne karfí]
(è un chiodo nel mio cuore)
Τα ματόκλαδά σου λάμπουν βρε
[Ta matókladá su lábun vre]
(Le tue ciglia risplendono)
σαν τα λούλουδα του κάμπου
[san ta lúluda tu kábu]
(come fiori dei campi)
σαν τα λούλουδα του κάμπου βρε
[san ta lúluda tu kábu vre]
(come fiori dei campi)
τα ματόκλαδά σου λάμπουν
[ta matókladá su lábun]
(Le tue ciglia risplendono)
Τα ματόκλαδά σου γέρνεις βρε
[Ta matókladá su ghérnis vre]
(E quando socchiudi le ciglia)
νου και λογισμό μου παίρνεις
[nu ke loghismó mu pernis]
(mi prendi anima e senno)
νου και λογισμό μου παίρνεις βρε
[nu ke loghismó mu pernis vre]
(mi prendi anima e senno)
Τα ματόκλαδά σου γέρνεις βρε
[Ta matókladá su ghérnis vre]
(Quando socchiudi le ciglia)
Τα ματάκια σου αδερφούλα βρε
[Ta matákia su aderfúla vre]
(I tuoi occhi, sorellina,)
μου ραγίζουν την καρδούλα
[mu raghízun tin kardúla]
(mi spezzano il cuore)
μου ραγίζουν την καρδούλα βρε
[mu raghízun tin kardúla vre]
(mi spezzano il cuore)
τα ματάκια σου αδερφούλα
[ta matákia su aderfúla]
(I tuoi occhi, sorellina)
Τα ματάκια σου να βγούνε βρε
[Ta matákia su na vgúne vre]
(Guardino ovunque tuoi occhi)
σαν και μένα δε θα βρούνε
[san ke ména de tha vrúne]
(non troveranno un altro come me)
σαν και μένα δε θα βρούνε βρε
[san ke ména de tha vrúne vre]
(non troveranno un altro come me)
τα ματάκια σου να βγούνε
[ta matákia su na vgúne]
(Guardino ovunque i tuoi occhi…)
Zoe Fitoussi (1933-2017) interpreta “Il mandolino”, una canzone composta da Manos Hatzidakis per l’opera Questa sera si recita a soggetto [“Απόψε αυτοσχεδιάζουμε”] di Luigi Pirandello nella rappresentazione dalla compagnia Myrat-Zoumboulaki. Lo spezzone qui sotto è tratto dal documentario Η Αθήνα την νύχτα [“Atene di notte”] (1962) di Klearchos Konitsiotis:
Da ascoltare anche la versione di Savina Yannatou:
Φέρτε μου ένα μαντολίνο
[Ferte mu ena mandolino]
(Portami un mandolino)
για να δείτε πως πονώ
[ghia na dhite pos ponò]
(Per sentire quanto soffro)
κι ύστερα θα γίνω κρίνο
[ki isterà tha ghino krino]
(Così diventerò un giglio)
κι ύστερα πια θα χαθώ
[ki isterà pià tha khathò]
(Così mi perderò ancora)
Τι με νοιάζει κι αν χαθώ
[ti me gniazi ki an khathò]
(Cosa importa se mi perdo)
αφού θα χω γίνει κρίνο
[afu tha kho ghini krino]
(Visto che devo diventare un giglio)
φέρτε μου ένα μαντολίνο
[ferte mu ena mandolino]
(Allora portami un mandolino)
*
Το παιδί που μου αγαπάει
[to pedi pu mu agapai]
(Il ragazzo che mi ama)
όλο θέλει να ρωτά
[olo theli na rotà]
(Vuole solo sapere)
τι σημαίνει Κυριακή
[ti simèni kiriakì]
(Cosa significa “domenica”)
Σκέφτομαι γιατί ρωτάει
[skeftomei ghatì rotai]
(Mi domando perché me lo chieda)
και φοβάμαι ότι ξεχνά
[ke fovàme oti xechnà]
(e temo abbia dimenticato)
πως τον είδα Κυριακή
[pos ton ida kiriakì]
(Che ci siamo incontrati di domenica)
**
Το παιδί που μου αγαπάει
[to pedi pu mu agapai]
(Il ragazzo che mi ama)
όλο θέλει να ρωτά
[olo teli na rotà]
(Vuole solo sapere)
που πηγαίνουν τα πουλιά
[pu piyenon ta pulià]
(Dove volano gli uccelli)
Μα το δάκρυ μου κυλάει
[ma to dakri mu kilai]
(Ma le mie lacrime scorrono)
και καθώς αυτός κοιτά
[ke kathos aftos kità]
(E quando mi guarda)
τον σκεπάζω με φιλιά
[ton skepazo me filià]
(Lo ricopro di baci)
ο ‘ξερα μια μέρα πως θα ‘ρθεις
[To ‘xera mia méra pos tha ‘rthis,]
(Sapevo che un giorno saresti tornata)
και τις τρέλες σου θα βαρεθείς
[ke tis tréles su tha varethís]
(e ti saresti annoiata delle tue follie)
Μη μου ξαναφύγεις πια, μάγκα μου
[Mi mu xanafýghis pia, mánga mu]
(non scappare di nuovo, monella mia)
Μείνε μες στην αγκαλιά μου
[míne mes stin angaliá mu]
(Resta tra le mie braccia)
Ήταν άδικος ο χωρισμός
[Ítan ádikos o khorismós]
(La separazione è ingiusta)
και ανυπολόγιστα σκληρός
[ke anypológhista sklirós]
(e immensamente dura)
Μη μου ξαναφύγεις πια, μάγκα μου
[Mi mu xanafýghis pia, mánga mu]
(Non scappare di nuovo, monella mia)
Μείνε μες στην αγκαλιά μου
[míne mes stin angaliá mu]
(Resta tra le mie braccia)
Βρέθηκα στη στράτα της ζωής
[Vréthika sti stráta tis zoís]
(Mi sono trovato nel mezzo della vita)
δίχως μάνα, δίχως συγγενείς
[díkhos mána, díkhos syngenís]
(senza madre, senza famiglia)
Μη μου ξαναφύγεις πια, μάγκα μου
[Mi mu xanafýghis pia, mánga mu]
(Non scappare di nuovo, monella mia)
Μείνε μες στην αγκαλιά μου
[míne mes stin angaliá mu]
(Resta tra le mie braccia)
Τα λερωμένα τ’ άπλυτα
[Ta leroména t’áplyta]
(La biancheria sporca da lavare)
τα παραπεταμένα
[ta parapetaména]
(i vestiti sparsi per terra)
μάσ’ τα και φύγε φίλε μου
[más’ ta ke fýghe fíle mu]
(raccoglili e vattene, amico mio)
δεν κάνεις πια για μένα
[den kánis pia yia ména]
(non sei più nulla per me)
Κοντά σε μένα έβγαλες
[Kodá se ména évgales]
(Standoti vicino mi hai lasciato)
τα μπατιρήματά σου
[ta batirímatá su]
(la tua sciattezza)
θα φύγεις τώρα και θα ιδώ
[tha fýghis tóra ke tha idó]
(ora che te ne vai finalmente saprò)
τ’ αποτελέσματά σου
[t’apotelésmatá su]
(quello che vali)
Κάθε Σαββάτο έβρισκες
[Káthe Savváto évriskes]
(Ogni sabato ti ritrovavi)
τα ρούχα σου στην τρίχα
[ta rúkha su stin tríkha]
(i vestiti pronti)
και την αχαριστία σου
[ke tin akharistía su]
(ed è la tua ingratitudine)
για πληρωμή μου είχα
[gia pliromí mou eícha]
(che ho avuto come ricompensa)
Τα λερωμένα τ’ άπλυτα
[Ta leroména t’áplyta]
(La biancheria sporca)
δε θα τα ξαναπλύνω
[de tha ta xanaplýno]
(non la laverò più)
και μη σε νοιάζει στο εξής
[ke mi se niázi sto exís]
(e d’ora in avanti non preoccuparti)
εγώ τι θ’ απογίνω
[egó ti th’apogíno]
(di quel che sarà di me)